Dinh dưỡng và sự phát triển thể chất và tinh thần ở trẻ em.

Sự phát triển tinh thần, vận động ở trẻ em diễn biến song song với sự trưởng thành của hệ thần kinh trung ương và cơ thể nói chung.

Bài viết liên quan: Khăn lau răng miệng nào tốt nhất cho trẻ

Khi sinh ra hệ thần kinh kém phát triển nhất so với các cơ quan khác. Sự trưởng thành của não phát triển trong năm đầu. Bộ não của trẻ sơ sinh nặng 300-500 gram, ở trẻ 15 tuổi não nặng 1200-1400 gram tương đương với não người lớn, đó là kết quả của myelin hóa. Myelin là hợp chất gồm chất protit và chất lipid (aminomono phosphatide).

​

Dinh dưỡng của trẻ em phải đảm bảo được 3 yêu cầu:

1. Đủ chất lượng và số lượng. Không những đảm bảo cho hoạt động sống mà phải đảm bảo đủ các chất cho sự phát triển lớn lên của cơ thể và của cơ quan não nói riêng.

2. Các chất dinh dưỡng phải ở một tỷ lệ cân đối theo lứa tuổi

3. Cung cấp đủ các chất cần thiết: muối khoáng, vitamin, chất béo, bột đường….

A.Nhu cầu năng lượng

• Trẻ dưới 1 tuổi :100-200 Kcal/kg/ngày
• Trẻ lớn cách tính: 1000 kcal + 100 x tuổi (x là số tuổi)
• Nguồn cung cấp chủ yếu là bột đường có trong gạo, bột mỳ, khoai, đường mật.
• Nhu cầu chất bột đường 10 – 15gram/kg/ngày, 1gram = 4Kcal
• Chất đạm: một gram cho 4 Kcal
• Chất béo: một gram cho 9 Kcal

B. Nhu cầu của chất protein ( đạm)

Trong cơ thể trẻ em cần rất nhiều chất đạm để xây dựng chấy myelin, đổi mới tế bào, phát triển các mô, tổng hợp các men chuyển hóa các hooc môn, các khoáng thể giúp cơ thể đỡ bệnh tật.

Chất đạm bao gồm các loại axit amin. Axit amin cơ bản thiết yếu có trong trứng, sữa, thịt, cá. Chất đạm của đậu lành hay các loại đậu khác có chất lượng gần bằng đạm thịt.

100ml sữa mẹ cung cấp 61 Kcal, 88,3gram nước, 1,5gram protein, 3gram lipid, 7 gram gucid. 100 gram thịt lơn cá nạc cung cấp trung bình 20gram protein, thịt bò 100gram cho 26gram protein.

• Cách tính nhu cầu protein: trọng lượng cơ thể x 3
• Trung bình 2-3 gram/kg/ngày
• Nhu cầu chất đạm chiếm 12 – 14% nhu cầu năng lượng một ngày

Trẻ từ 6-7 tháng nhu cầu mỗi ngày chỉ cần bổ sung 20gram protein (70gram thịt, cá). Nếu ăn trứng thì tương đương với lòng đỏ trứng gà hoặc 2 lòng đỏ trứng chim cút.

C. Nhu cầu chất béo ( lipid)

60% thành phần của não là chất béo, axit photpho chứa nhiều nhất trong não. Chất này không chuyển thành năng lượng mà nó chuyển thành myelin góp phần vào dẫn truyền các xung đột thần kinh.

Dầu, bơ, vừng, lạc, dầu thực vật, sữa chứa axit béo chuỗi dài và không nọ rất cần cho sự phát triển và tăng trưởng não bộ.

Trẻ nhỏ nhu cầu về chất béo so với % năng lượng cao. Trẻ <6 tháng tuổi chất béo chiếm 50% nhu cầu năng lượng. trẻ 6-12 tháng tuổi 45%, trẻ 1-3 tuổi 40%, 4-10 tuổi 30%.

Người ta thấy nhu cầu lipit có thể tính tương đương như lượng protein.

• 0-12 tháng : 1,5 đến 2,3 gram/kg cân nặng/ngày
• 1-3 tuổi: 1,5 đến 2gram 1 kg cân nặng/ngày
• Axit béo còn có thể hòa tan các vitamin A,D,E,K.

D. Chất đường.

Chất đường cung cấp năng lượng chính trong bữa ăn, giúp người no lâu. Glucid chủ yếu do ngũ cốc (cơm) , rau, củ, quả cung cấp. Năng lượng do glucid chiếm 55- 60% tổng số năng lượng của khẩu phần ăn hàng ngày.

E.Nhu cầu sinh tố (vitamin)

Trong các vitamin thì vitamin A, B1, B2, B12, C, E các vitamin mà não trực tiếp cần đến

• Vitamin A liên quan đến sự hợp thành abbumin của hệ thần kinh. Nếu thiếu vitamin A thì mắt không nhìn rõ. Vitamin A có nhiều trong gan gà, lươn, lá su hào, cà rốt, trứng gà..
• Vitamin B1: là chất không thể thiếu cho sự phát triển của não và khả năng tư duy. Có nhiều trong lạc, hạt đậu tằm..
• Vitamin B2: Đường Gluco được dùng làm nguồn năng lượng cho não, khi đường gluco tiến hành trao đổi chất cần một lượng vitamin B rất lớn, vitamin B có nhiều trong men, xúc xích thịt cá, sữa bò..
• Vitamin B12: Nếu thiếu vitamin này sẽ dẫn đến thiếu máu, làm cho máu không lấy được oxy và các chất dinh dưỡng. Nó có trong gan bò, gan lợn, sữa tách bơ, dê, cá trích.
• Vitamin C: là nguyên tố rất cần thiết cho việc hợp thành và liên kết các tế bào não. Nó có trong rau cần Hà Lan, cải bắp, súp lơ, rau chân vịt, quả hồng ngọt.
• Vitamin E: Có thể cản trở quá trình lão hóa của não. Có nhiều trong hạt đậu, trứng gà, bánh mì, đậu hà lan

F. Nhu cầu về khoáng chất và các yếu tố vi lượng.

• Sắt: Cấu thành các sắc tố hồng cầu, nhiệm vụ chính của nó là đưa oxy lên não. Có nhiều trong cá, tôm, đậu, vừng, cà rốt.. đậu hà Lan, bột đậu vàng
• Phốt pho: 80% lượng phốt pho thường kết hợp với canxi. Mỡ phốt pho là thành phần trọng yếu của não. Có trong cá khô, gạo, mực khô và một số loại khác.
• Canxi : có tác dụng trấn tĩnh hệ thần kinh: Có trong tôm, cá khô, cải thảo..
• Đồng: có liên quan đến việc hấp thụ sắt, nó là vận chuyển oxy tới não, có tác dụng rất quan trọng
• Men: Có trong mộc nhĩ, có hầu, cá khô, trứng gà..
• Kẽm: trong não chứa rất nhiều dung môi, mà kẽm là thành phần cấu tạo nên các dung môi này, có tác dụng rất quan trọng. Có trong đậu phụ bỉ, đậu phụ miếng, cá khô, rau câu, men, thịt lợn..
• Mar-gar: Nó có tác dụng làm linh hoạt hóa các chất dung môi. Có chứa trong mộc nhĩ, rau câu, rau câu xanh, vừng, hạnh đào.

G. Nhu cầu về nước.

Trẻ sơ sinh chiếm 75% khối lượng trong cơ thể, trẻ lớn chiếm 65%. Do tầm quan trọng như vậy nên cần cung cấp đủ nước cho trẻ em hàng ngày.

• Trẻ nhỏ trung bình 120-150ml/kg
• Trẻ lớn cần 50ml/kg. Trời nóng cần gấp 2, gấp 3
• H.Tỷ lệ cân đối các chất dinh dưỡng trong khẩu phần ăn.
• Chất đạm 10-14% tổng năng lượng (trong đó đạm động vật nên 50%)
• Chất béo 30-40%, trong đó chất béo thực vật nên 30% tổng số chất béo đưa vào.
• Chất bột, đường: 50-60% trong đó đường chỉ nên dưới 30% tổng số chất bột đường.

Tổng hợp lại: Phát triển của cơ quan não cần phải cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng trong khẩu phần ăn: Chất đạm, béo, vitamin, chất hoáng, nước hàng ngày, để phát triển toàn diện về thể chất lẫn tinh thần, thông minh, khỏe mạnh.